РОЗБУДОВА РИНКОВОГО СЕРЕДОВИЩА В ОЛІЙНО-ЖИРОВІЙ ПРОМИСЛОВОСТІ УКРАЇНИ НА ЗАСАДАХ РОЗВИТКУ СЕКТОРІВ ГЛИБОКОЇ ПЕРЕРОБКИ СИРОВИНИ В УМОВАХ ВІДРОДЖЕННЯ ТА ЄВРОІНТЕГРАЦІЇ

  • Павло Антонюк Державна установа «Інститут ринку і економіко-екологічних досліджень Національної академії наук України» https://orcid.org/0000-0002-8100-2563
Ключові слова: олійно-жирова промисловість, розбудова, ринкове середовище, відновлення, євроінтеграція

Анотація

Стаття присвячена аналізу стану та тенденцій розвитку олійно-жирової промисловості України, зокрема в контексті розвитку секторів глибокої переробки сировини та впливу євроінтеграційних процесів на ринкове середовище цієї галузі. Олійно-жирова промисловість є важливим компонентом національної економіки України, що забезпечує не лише продовольчу безпеку, але й створює значну кількість робочих місць та забезпечує валютні надходження від експорту. Проте, галузь стикається з численними викликами, зокрема з необхідністю модернізації виробництва, запровадженням інноваційних технологій та адаптацією до європейських стандартів. У роботі розглядаються ключові проблеми та тенденції, які впливають на розвиток олійно-жирової галузі України, зокрема значення галузі для економіки країни та стан ринку. Особлива увага приділяється розвитку секторів глибокої переробки сировини, зокрема економічній доцільності цього процесу, досвіду провідних країн та інвестиційним аспектам, що можуть стати основою для модернізації виробництва. Розглянуті основні етапи та інструменти впровадження високотехнологічних рішень в галузі, що можуть забезпечити зростання конкурентоспроможності українських виробників на міжнародному ринку. Одним із важливих аспектів роботи є дослідження впливу євроінтеграційних процесів на розвиток ринку олійно-жирової промисловості в Україні. Визначено ключові вимоги ЄС до продукції та їх імплементація в Україні, що включає адаптацію стандартів якості та екологічних норм. Також акцентовано увагу на розширенні експортних можливостей в умовах європейської інтеграції, що дозволить зберегти конкурентоспроможність та відкриє нові можливості для українських виробників на міжнародних ринках. В статті розглянуто державну політику підтримки галузі в умовах євроінтеграції, зокрема механізми фінансування, стимулювання інвестицій та розвитку інфраструктури. Визначено необхідність стратегічного підходу до розвитку олійно-жирової промисловості, що включає не тільки підтримку національних виробників, але й створення сприятливих умов для залучення інвестицій та впровадження інноваційних технологій.

Посилання

Єлісєєва Л. В., Стрільчук Р. С., Стрішенець О. М. [та ін.] Екологоекономічні засади раціонального природокористування: теорія та практика реалізації : кол. моногр.; за заг. ред. д-ра екон. наук, проф. О. М. Стрішенець. Луцьк : Вежа-Друк, 2015. 236 с.

Красняк О. П., Довгань Ю.В. Маркетингова оцінка напрямків інвестиційно-інноваційної активності підприємств олійно-жирового під комплексу. Інвестиції: практика та досвід. 2018. № 12. С. 42-46

Ільків Л. А. Ефективність виробництва високо олеїнового соняшнику в Україні. Молодий вчений. 2017. № 11 (51). С. 1171 - 1173.

Ціхановська В. М. Оцінка стану та основні напрями розвитку вітчизняного агропродовольчого ринку в умовах глобалізації. Ефективна економіка. 2016. № 3. URL: http://www.economy.nayka.com.ua/

Жигадло В. С., Сікачина О. В. Виробництво зернових та олійних культур в Україні: проблеми та перспективи в умовах світової продовольчої кризи / За ред. В. Артюшина. Київ : Аналітично-дорадчий центр Блакитної стрічки ПРООН, 2008. 44 с.

Урожай олійних культур в Україні зросте до 22,5 млн т. Аgroportal.ua. 2024. URL: https://agroportal.ua/news/rastenievodstvo/urozhay-oliynih-kultur-v-ukrajini-zroste-do-22-5-mln-t

Україна за рік збільшила виробництво та експорт соняшникової олії на 25%. Асоціація. Бізнес. Цензор. 2024. URL: biz.censor.net/news/3442580/ukrayina_za_rik_zbilshyla_vyrobnytstvo_ta_eksport_sonyashnykovoyi_oliyi_na_25_asotsiatsiya

Україна встановила рекорд із переробки олійних культур у 2023/24 маркетинговому році. Аgroportal.ua. URL: https://agroreview.com/content/ukrayina-vstanovyla-rekord-iz-pererobky-olijnyh-kultur-u-2023-24-marketyngovomu-roczi/

Україна встановила другий результат за роки Незалежності з виробництва та експорту соняшникової олії. Forbes.ua URL: https://forbes.ua/news/ukraina-vstanovila-drugiy-rezultat-za-roki-nezalezhnosti-z-virobnitstva-ta-eksportu-sonyashnikovoi-olii-20092024-23756

Україна почала переробку соняшнику у рекордних об’ємах. Аgropolit.com. URL: https://agropolit.com/news/28914-ukrayina-pochala-pererobku-sonyashniku-u-rekordnih-obyemah

Цінове просідання до 30%, або з чим заходять аграрії у новий маркетинговий рік. Agroportal.ua URL: https://agroportal.ua/publishing/analitika/cinove-prosidannya-do-30-abo-z-chim-zahodyat-agrariji-u-noviy-marketingoviy-rik

Офіційні дані щодо обсягів виробництва, експорту та стану транспортної інфраструктури. Державна служба статистики України Держстат. URL: https://www.ukrstat.gov.ua/operativ/menu/menu_u/zed.htm?utm_source=chatgpt.com

Скляр В. Ю., Крусір Г. В., Коваленко І. В., Кузнєцова І. О., Шпирко Т. В. Розробка енергоефективної технології утилізації відходів олійно-жирової галузі. Одеська національна академія харчових технологій Наукові праці. 2019. Том 83. Випуск 1.

Інтеграція України до внутрішнього ринку ЄС в умовах війни. Виклики та можливості. Український центр європейської політики. Представництво Фонду Конрада Аденауера в Україні, Київ, 2023 р. URL: https://www.kas.de/documents/270026/22934445/UA%2B2023%2BUCEP%2BUkraine%27s%2Bintegration%2Binto%2Bthe%2BEU%2Binternal%2Bmarket%2Bin%2Bthe%2Bcondition%2Bof%2Bwar%2Bchallenges%2Band%2Bopportunities%2B.pdf

Державна політика у сфері євроінтеграції. Портал Управління знаннями. URL: https://pdp.nacs.gov.ua/courses/derzhavna-polityka-u-sferi-yevropeiskoi-ta-yevroatlantychnoi-intehratsii-ukrainy-derzhavni-sluzhbovtsi-yaki-zaimaiut-posady-katehorii-b-v-posadovi-osoby-mistsevoho-samovriaduvannia-iv-vi-katehorii

Ielisieieva L. V., Strilchuk R. S., Strishenets O. M. [ta in.] (2015). Ekolohoekonomichni zasady ratsionalnoho pryrodokorystuvannia [Ecological and economic foundations of rational nature management]: teoriia ta praktyka realizatsii : kol. monohr.; za zah. red. d-ra ekon. nauk, prof. O. M. Strishenets. Lutsk: Vezha-Druk, 236 р.

Krasniak O. P., Dovhan Yu.V. (2018). Marketynhova otsinka napriamkiv investytsiino-innovatsiinoi aktyvnosti pidpryiemstv oliino-zhyrovoho pid kompleksu. [Marketing evaluation of the directions of investment and innovation activity of oil-fat enterprises under the complex.. Investytsii: praktyka ta dosvid. № 12. р. 42-46.

Ilkiv L.A. (2017). Efektyvnist vyrobnytstva vysoko oleinovoho soniashnyku v Ukraini. [The efficiency of production of high oleic sunflower in Ukraine]. Molodyi vchenyi. № 11 (51). р. 1171–1173.

Tsikhanovska V. M. (2016). Otsinka stanu ta osnovni napriamy rozvytku vitchyznianoho ahroprodovolchoho rynku v umovakh hlobalizatsii. [Assessment of the condition and main directions of development of the domestic agro -food market in the conditions of globalization]. Efektyvna ekonomika. № 3. Available at: http://www.economy.nayka.com.ua/

Zhyhadlo V.S., Sikachyna O.V. (2008). Vyrobnytstvo zernovykh ta oliinykh kultur v Ukraini: problemy ta perspektyvy v umovakh svitovoi prodovolchoi kryzy [Production of cereals and oilseeds in Ukraine: problems and prospects in the conditions of the global food crisis] / Za red. V. Artiushyna. Kyiv: Analitychno-doradchyi tsentr Blakytnoi strichky PROON, 44 р.

Urozhai oliinykh kultur v Ukraini zroste do 22,5 mln t [Oil crops in Ukraine will increase to 22.5 million tons]. Agroportal.ua. Available at: https://agroportal.ua/news/rastenievodstvo/urozhay-oliynih-kultur-v-ukrajini-zroste-do-22-5-mln-t

Ukraina za rik zbilshyla vyrobnytstvo ta eksport soniashnykovoi olii na 25% [Ukraine increased the production and export of sunflower oil by 25%over the year]. Аsotsiatsiia Biznes. Tsenzor. Available at: biz.censor.net/news/3442580/ukrayina_za_rik_zbilshyla_vyrobnytstvo_ta_eksport_sonyashnykovoyi_oliyi_na_25_asotsiatsiya

Ukraina vstanovyla rekord iz pererobky oliinykh kultur u 2023/24 marketynhovomu rotsi [Ukraine set a record for processing oil crops in the 2023/24 marketing year]. Agroportal.ua. Available at: https://agroreview.com/content/ukrayina-vstanovyla-rekord-iz-pererobky-olijnyh-kultur-u-2023-24-marketyngovomu-roczi/

Ukraina vstanovyla druhyi rezultat za roky Nezalezhnosti z vyrobnytstva ta eksportu soniashnykovoi olii [Ukraine has established the second result during the Independence for Production and Exports of Sunflower Oil]. Forbes.ua Available at: https://forbes.ua/news/ukraina-vstanovila-drugiy-rezultat-za-roki-nezalezhnosti-z-virobnitstva-ta-eksportu-sonyashnikovoi-olii-20092024-23756

Ukraina pochala pererobku soniashnyku u rekordnykh obiemakh. Agropolit.com [Ukraine started processing sunflower in record volumes]. Available at: https://agropolit.com/news/28914-ukrayina-pochala-pererobku-sonyashniku-u-rekordnih-obyemah

Tsinove prosidannia do 30%, abo z chym zakhodiat ahrarii u novyi marketynhovyi rik [Price subsidence up to 30%, or what agrarians come with in the new marketing year]. Аgroportal.ua Available at: https://agroportal.ua/publishing/analitika/cinove-prosidannya-do-30-abo-z-chim-zahodyat-agrariji-u-noviy-marketingoviy-rik

Ofitsiini dani shchodo obsiahiv vyrobnytstva, eksportu ta stanu transportnoi infrastruktury [Official data on production, exports and transport infrastructure]. Derzhavna sluzhba statystyky Ukrainy Derzhstat. Available at: https://www.ukrstat.gov.ua/operativ/menu/menu_u/zed.htm?utm_source=chatgpt.com

Skliar V. Yu., Krusir H. V., Kovalenko I. V., Kuznietsova I. O., Shpyrko T. V. (2019). Rozrobka enerhoefektyvnoi tekhnolohii utylizatsii vidkhodiv oliino-zhyrovoi haluzi. [Development of energy efficient technology of utilization of waste oil and fat industry]. Odeska natsionalna akademiia kharchovykh tekhnolohii Naukovi pratsi. tom 83. vypusk 1.

Intehratsiia Ukrainy do vnutrishnoho rynku YeS v umovakh viiny. Vyklyky ta mozhlyvosti (2023) [Integration of Ukraine into the EU internal market in war. Challenges and opportunities]. Ukraïnskyy̆ tsentr yevropey̆skoï polityky. Predstavnytstvo Fondu Konrada Adenauera v Ukraini, Kyiv. Available at: https://www.kas.de/documents/270026/22934445/UA%2B2023%2BUCEP%2BUkraine%27s%2Bintegration%2Binto%2Bthe%2BEU%2Binternal%2Bmarket%2Bin%2Bthe%2Bcondition%2Bof%2Bwar%2Bchallenges%2Band%2Bopportunities%2B.pdf

Derzhavna polityka u sferi yevrointehratsii. Portal Upravlinnia znanniamy [State policy in the field of European integration. Knowledge management portal]. Available at: https://pdp.nacs.gov.ua/courses/derzhavna-polityka-u-sferi-yevropeiskoi-ta-yevroatlantychnoi-intehratsii-ukrainy-derzhavni-sluzhbovtsi-yaki-zaimaiut-posady-katehorii-b-v-posadovi-osoby-mistsevoho-samovriaduvannia-iv-vi-katehorii

Переглядів статті: 8
Завантажень PDF: 11
Опубліковано
2025-05-20
Як цитувати
Антонюк, П. (2025). РОЗБУДОВА РИНКОВОГО СЕРЕДОВИЩА В ОЛІЙНО-ЖИРОВІЙ ПРОМИСЛОВОСТІ УКРАЇНИ НА ЗАСАДАХ РОЗВИТКУ СЕКТОРІВ ГЛИБОКОЇ ПЕРЕРОБКИ СИРОВИНИ В УМОВАХ ВІДРОДЖЕННЯ ТА ЄВРОІНТЕГРАЦІЇ. Інновації та технології в сфері послуг і харчування, (2 (16), 10-17. https://doi.org/10.32782/2708-4949.2(16).2025.2